Tổng tiến công Xuân 1968: Tiến công bằng cách đánh hiểm, giành thế bất ngờ

Nhân dịp kỷ niệm 50 năm cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, trân trọng giới thiệu bài viết “Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968: Kinh nghiệm và giá trị vận dụng trong hiện tại” của Đại tá, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Hoàng Xuân Nhiên, Khoa Chiến lược, Học viện Quốc phòng. 

Khi nghiên cứu về lịch sử chiến tranh và nghệ thuật tác chiến cho thấy: Thông thường, khi chiến tranh sắp đến hồi kết thúc, phía mạnh hơn và chiến thắng mới có thể mở những cuộc tiến công chiến lược lớn vào sào huyệt của đối phương. Thế nhưng, phương thức tác chiến (cách đánh) của ta trong Tết Mậu Thân quả thật là độc nhất vô nhị, nó vượt ra ngoài dự lường và mọi sự tính toán trước đó của “Nhà Trắng – Lầu năm góc”, của Bộ Tư lệnh MAC ở Sài Gòn. 

Vì nó diễn ra trong bối cảnh địch leo thang đến đỉnh cao, khi mà tướng Oét-mo-len đang chuẩn bị đợt phản công thứ ba sau những thất bại của quân đội Mỹ trong hai mùa khô (1965 -1966 và 1966 -1967), lực lượng ta dùng là lực lượng tổng hợp (cả quân sự, chính trị), nhất là lần đầu tiên, ta đã tổ chức và phát động một cuộc tiến công đồng loạt trên khắp chiến trường rộng lớn vào các sào huyệt của địch mà vẫn giữ được bất ngờ đến giờ nổ súng… 

Lính Mỹ gác trước Sứ quán Mỹ ở Sài Gòn tháo chạy trước cuộc tấn công bất ngờ của quân Giải phóng (31/1/1968). Ảnh: Tư liệu TTXGP

Bởi vậy, không phải tới bây giờ mà ngay từ ngày đó, một số nhà nghiên cứu Mỹ đã cho rằng vũ khí mạnh nhất của ta trong Cuộc tiến công Tết Mậu Thân là sự bất ngờ. Họ đánh giá “Tết Mậu Thân” là cuộc tiến công “xuất thần”; nó đã “chộp đúng” Bộ Chỉ huy Quân sự Mỹ ở miền Nam Việt Nam và giới lãnh đạo Washington vào đúng lúc bất ngờ nhất, làm sửng sốt một nước Mỹ vốn đầy kiêu hãnh và tự tin ở tiềm lực quân sự,  kinh tế to lớn của mình. 

Thành công của ta trong Tết Mậu Thân về giữ bí mật toàn bộ ý định, hoạt động cho đến khi nổ súng đã góp phần làm cho địch bị bất ngờ lớn và đương nhiên là một đảm bảo cho chiến thắng của ta cả về chiến lược, chiến dịch và chiến đấu. Song, nhiều người mới chỉ thấy được bí mật bất ngờ của Tết Mậu Thân về ngày giờ mở đầu cuộc tổng tiến công và nổi dậy của ta trên toàn miền Nam mà chưa thấy được một trong những bí mật quan trọng nhất làm cho sự kiện Tết Mậu Thân có tiếng vang trên toàn thế giới và kẻ địch hoàn toàn bị bất ngờ không thể nào phán đoán nổi. 

Đó là cách đánh về chiến lược, chiến dịch và chiến đấu; khi mà chỉ trong khoảng 24 tiếng đồng hồ, toàn bộ hậu phương an toàn nhất của địch đều bị ta tiến công, kể cả những nơi tối quan trọng của địch, như Bộ Tổng tham mưu, Biệt khu thủ đô, dinh Tổng thống ngụy và tòa Đại sứ Mỹ cũng đều bị tiến công ác liệt. 

Các lực lượng vũ trang của ta đã thực hiện đánh địch từ trong nội đô đánh ra, kết hợp với từ bên ngoài đánh vào, đồng loạt khắp các nơi, bằng nhiều kiểu đánh của từng người, từng đơn vị lớn, nhỏ khác nhau, có sự kết hợp giữa tiến công và nổi dậy bằng mọi cách của quần chúng cách mạng với lực lượng vũ trang khiến cho địch đã bị bất ngờ càng thêm bất ngờ, lúng túng; đồng thời làm cho cái thế của đôi bên trong chiến tranh bỗng chốc bị đảo ngược (hậu phương của địch thành tiền tuyến và tiền tuyến của địch hóa hậu phương). 

Các đơn vị thiện chiến được tung đi xa đến tận “xứ sở của địch” để “tìm và diệt” (search and destroy), thình lình nhận được lệnh cấp tốc chạy về “xứ sở của mình” để cứu nguy cho các cơ quan đầu não, cố ngăn chặn và phản kích rồi từ đó cố “quét và giữ” (clear and hold) cho đến khi rút lui khỏi cuộc chiến… Rõ ràng, đây là một cách đánh rất độc đáo của chiến tranh cách mạng kết hợp với khởi nghĩa vũ trang và có lẽ trong lịch sử chiến tranh, chưa bao giờ và chưa ở đâu xuất hiện lối đánh sáng tạo, độc đáo như thế. 

Tuy nhiên, bí mật bất ngờ mà ta làm được trong Tết Mậu Thân 1968 không chỉ là ngày giờ nổ súng tiến công và cách đánh tài tình của một cuộc chiến tranh nhân dân cách mạng phát triển đến cao độ, mà đó còn là cuộc tiến công với một quy mô lớn, diễn ra trên toàn bộ miền Nam, với mức độ hết sức mãnh liệt của các trận đánh; nhất là việc đó kéo dài hơn nửa năm trời mà quân địch không thể nào nghĩ được, không lường nổi ý chí, sự dẻo dai, sự dồi dào về phương tiện cũng như sức lực của đối phương mà trước đó chúng đánh giá rất thấp. 

Bởi vậy, tài liệu mật của “Lầu Năm góc” đã thú nhận “… Cuộc tiến công (Tết Mậu Thân) đã làm cho Nhà Trắng và Hội đồng tham mưu trưởng liên quân bị bất ngờ về sức mạnh, thời gian kéo dài và mức độ ác liệt của cuộc tiến công đã kéo dài sự kinh ngạc này”. Còn tờ Thời báo Mỹ số ra ngày 9/2/1968 gọi đây “chắc chắn là một hành động bất ngờ “thần thánh”, một lực lượng địch tản mát và không ai thấy được, bị săn đuổi khắp nơi không lúc nào ngừng, bỗng dưng xuất hiện và đồng loạt tiến công ở hàng trăm trận địa trên khắp nước”. Đúng là một quyết tâm chiến lược kiên quyết, táo bạo, biểu thị tập trung một tư duy quân sự lỗi lạc và rất sáng tạo. 

Khéo tổ chức bố trí và sử dụng lực lượng, phát huy mạnh mẽ nhân tố con người 

Cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 được khởi xướng trong điều kiện lực lượng quân sự của địch tại miền Nam vẫn còn gần 1 triệu 200 nghìn tên, bộ máy chiến tranh của địch vẫn còn hiệu lực và tiềm lực chiến tranh của chúng còn dồi dào. Để đạt được mục tiêu chiến lược đánh bại ý chí xâm lược của Mỹ, Đảng ta chủ trương trong Tết Mậu Thân, dùng binh lực và hỏa lực mạnh của ta đánh vào các binh đoàn chủ lực địch, đánh mạnh vào Sài Gòn và các thành phố khác, tạo điều kiện cho hàng triệu quần chúng ở đô thị và các vùng nông thôn tạm bị chiếm nổi dậy khởi nghĩa, phối hợp với lực lượng quân sự của ta tiêu diệt và làm tan rã quân địch, đánh đổ bộ máy đầu não của ngụy quyền, làm rối loạn và tê liệt tận gốc bộ máy chiến tranh của Mỹ, ngụy, biến hậu phương và nơi dự trữ chiến tranh của địch thành hậu phương và nơi dự trữ chiến tranh của ta, làm thay đổi lực lượng so sánh một cách mau chóng và có lợi cho ta, bất lợi cho địch. 

Theo phương hướng đó, trước và trong Tết Mậu Thân, các đơn vị bộ đội chủ lực ta đã mở một số chiến dịch ở vùng rừng núi miền Đông Nam Bộ, Tây Nguyên, miền Tây Trị – Thiên nhằm kéo một bộ phận quan trọng chủ lực Mỹ lên chiến trường rừng núi, tạo điều kiện thuận lợi cho đòn tiến công và nổi dậy ở các đô thị bị Mỹ, ngụy chiếm đóng.