Toàn văn phát biểu của Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng tại Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI nhiệm kỳ 2017-2022

Thưa Đoàn Chủ tịch Đại hội,

Thưa các vị đại biểu, các vị khách quý,

Thưa toàn thể các đồng chí,

Trong không khí náo nức toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang ra sức thi đua hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ của năm 2017, chuẩn bị đón năm mới 2018, hôm nay, tôi rất vui mừng tới dự Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh nhiệm kỳ 2017 – 2022 – một sự kiện quan trọng trong đời sống chính trị xã hội của tuổi trẻ và đất nước. 

Trước hết, tôi xin gửi đến các vị đại biểu, các vị khách quý cùng toàn thể cán bộ, đoàn viên, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng cả nước lời thăm hỏi ân cần và lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Chúng ta đều đã biết, trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, thanh niên nước ta hết thế hệ này đến thế hệ khác, đã luôn nêu cao tinh thần yêu nước, không ngại gian khổ, không sợ hy sinh, sẵn sàng phấn đấu, dấn thân vì sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Từ khi có Đảng và Bác Hồ lãnh đạo, rèn luyện, tuổi trẻ Việt Nam càng phát huy cao độ truyền thống anh hùng, có nhiều đóng góp xứng đáng vào những thắng lợi vĩ đại của cách mạng Việt Nam. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, làm tốt nhiệm vụ đoàn kết, tập hợp, giáo dục, vận động thanh niên tham gia các công việc chung của đất nước.

Những năm gần đây, thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã có nhiều tiến bộ trong đổi mới nội dung và phương thức hoạt động. Công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi đã đạt được kết quả toàn diện, ngày càng phù hợp và đáp ứng tốt hơn nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của đoàn viên, thanh thiếu nhi. 

Công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống văn hoá cho thế hệ trẻ được tăng cường. Nội dung, phương thức giáo dục không ngừng được đổi mới. Các phong trào "Xung kích, tình nguyện phát triển kinh tế – xã hội và bảo vệ Tổ quốc" và "Đồng hành với thanh niên lập thân, lập nghiệp" tạo được dấu ấn tốt trong đời sống xã hội, vừa tạo môi trường thực tiễn rộng lớn, phong phú, thiết thực để giáo dục, rèn luyện thanh niên; vừa góp phần thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh của đất nước. 

Đoàn đã có nhiều cố gắng trong định hướng tư tưởng cho thanh niên trước những vấn đề mới, phức tạp; tích cực tham gia giải quyết những khó khăn đột xuất nảy sinh như khắc phục hậu quả thiên tai bão lũ, hạn hán, xâm nhập mặn; hỗ trợ và tạo điều kiện tốt cho thanh niên học tập, khơi dậy tinh thần khởi nghiệp trong thanh niên. 

Tổ chức Đoàn ngày càng được củng cố và phát triển. Mặt trận đoàn kết, tập hợp thanh niên được mở rộng. Công tác phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và chăm sóc thiếu niên, nhi đồng được quan tâm. 

Ý thức chính trị của đoàn viên từng bước được nâng lên; đội ngũ cán bộ đoàn được chuẩn hoá, trở thành nguồn cán bộ kế cận tin cậy của Đảng, chính quyền và đoàn thể ở các cấp. Từ thực tiễn hoạt động phong phú và sôi nổi của tuổi trẻ, trên khắp các lĩnh vực đã xuất hiện nhiều tấm gương điển hình tiên tiến, thanh niên đi đầu và thành công trong học tập, lao động, sản xuất, kinh doanh và hội nhập, góp phần tạo dựng hình ảnh đẹp về lớp thanh niên Việt Nam thời kỳ mới, khẳng định vai trò của tổ chức đoàn trong hệ thống chính trị, tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.

Thành tích và sự lớn mạnh của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và thế hệ trẻ Việt Nam là rất to lớn và đáng tự hào. Thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước, tôi nhiệt liệt chúc mừng, biểu dương và khen ngợi những nỗ lực, cố gắng của phong trào thanh thiếu nhi và hoạt động của các cấp bộ đoàn trong cả nước.

Bên cạnh những thành tích, tiến bộ, công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi nhiệm kỳ qua cũng còn những hạn chế, bất cập như trong Báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đoàn đã chỉ ra. Tôi chỉ xin lưu ý, nhấn mạnh thêm một vài điểm đặc biệt quan trọng là, hiện nay xã hội không khỏi băn khoăn trước thực trạng có một bộ phận thanh niên giảm sút niềm tin, phai nhạt lý tưởng cách mạng, sống thực dụng, xa rời truyền thống văn hoá tốt đẹp của dân tộc; thậm chí có một số ít thanh niên bị các thế lực xấu, thù địch tác động, lôi kéo, kích động, đã có những việc làm đi ngược lại bản chất, truyền thống vẻ vang của Đoàn và trái với mục tiêu, lý tưởng cách mạng của Đảng và dân tộc. 

Chất lượng tổ chức Đoàn cơ sở trên địa bàn dân cư, nhất là ở khu vực nông thôn, khu công nghiệp còn yếu. Một bộ phận cán bộ đoàn chưa bắt nhịp kịp thời với những thay đổi nhanh chóng trong nhận thức, đời sống của thanh niên. Đây là những vấn đề đáng lo ngại, trong đó có trách nhiệm của các cấp uỷ đảng, chính quyền, đoàn thể, đặc biệt là trách nhiệm của tổ chức đoàn.

Thưa các đồng chí,

Trong những năm tới, tình hình thế giới và khu vực bên cạnh mặt thuận lợi là cơ bản cũng có nhiều diễn biến phức tạp, khó lường. Nhân loại đang bước vào Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư với hàng loạt những đột phá khoa học và tiến bộ công nghệ, dự báo sẽ tạo những biến chuyển sâu sắc và toàn diện trong đời sống xã hội, thúc đẩy sự phát triển nhảy vọt trên nhiều lĩnh vực, tạo ra cả thời cơ và thách thức đối với mọi quốc gia. Ở trong nước, thế và lực, sức mạnh tổng hợp của đất nước tăng lên, uy tín quốc tế của Việt Nam ngày càng được nâng cao, tạo ra những tiền đề quan trọng để thực hiện nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 

Bối cảnh trong nước và quốc tế vừa tạo ra thời cơ thuận lợi, vừa mang đến những khó khăn, thách thức đối với thanh niên và công tác đoàn. Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn đặt niềm tin sâu sắc vào thế hệ trẻ. 

Với đặc tính trẻ trung, sôi nổi, năng động, sáng tạo, sục sôi nhiệt huyết, thanh niên Việt Nam đã và đang chứng tỏ vai trò là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành công của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế. 

Tuy nhiên, do chưa được từng trải, thiếu kinh nghiệm sống, thanh niên cũng là đối tượng thường bị các thế lực xấu, thù địch tiếp cận, lôi kéo, kích động, thực hiện âm mưu "diễn biến hoà bình" nhằm phá hoại sự nghiệp cách mạng của nước ta.

Thưa các đồng chí,

Mục tiêu và các nhiệm vụ đã xác định trong Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, nhất là mục tiêu phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, đòi hỏi phong trào thanh niên và tổ chức đoàn phải không ngừng đổi mới và nỗ lực phấn đấu vươn lên, nâng cao chất lượng tổ chức, phương thức và hiệu quả hoạt động, phát huy mạnh mẽ vai trò xung kích, tình nguyện, sáng tạo của thanh niên, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng trong giai đoạn mới.

Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khoá X trình Đại hội lần này đã quán triệt nghiêm túc những tư tưởng, quan điểm của Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, đặc biệt là nội dung, giải pháp và các nhiệm vụ trọng tâm. Tôi đề nghị các đồng chí tập trung thảo luận để đánh giá đúng tình hình, tổng kết sâu sắc thực tiễn, đề ra phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp thiết thực, có hiệu quả cao cho nhiệm kỳ 2017 – 2022. Tôi nhấn mạnh và gợi mở thêm một số vấn đề để Đại hội thảo luận, xem xét, quyết định:

Một là, tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá cho thế hệ trẻ.

Giáo dục lý tưởng cách mạng, phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống văn hoá cho thế hệ trẻ vừa là nhiệm vụ cấp thiết trước mắt, thường xuyên, vừa là nhiệm vụ cơ bản, chiến lược, lâu dài, đòi hỏi phải có sự quan tâm, đầu tư thoả đáng. Đầu tư cho giáo dục, trong đó có giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hoá cho thế hệ trẻ là đầu tư cho phát triển, đầu tư cho tương lai của đất nước. 

Đây là nhiệm vụ của toàn Đảng, của các cấp, các ngành, đoàn thể, gia đình và toàn xã hội, trong đó Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh có vai trò đặc biệt quan trọng. Đoàn cần tập hợp, giáo dục thanh niên, khơi dậy và thúc đẩy trong mỗi bạn trẻ lòng yêu nước, tự hào dân tộc, lý tưởng cách mạng, kiên định niềm tin vào chế độ, tiếp nối xứng đáng truyền thống cha anh. 

Câu nói bất hủ của anh hùng Lý Tự Trọng: "Con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng, không thể có con đường nào khác" đã trở thành tuyên ngôn, lẽ sống của tuổi trẻ Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh. Ngày nay, lý tưởng cách mạng của thanh niên là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, phấn đấu xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, của dân tộc. 

Trước hết, phải đề cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ đoàn chủ chốt các cấp, tự giác học trước, làm trước, nêu cao tinh thần tiên phong, gương mẫu, rèn luyện tác phong, lề lối công tác. Đoàn phải thường xuyên tự đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác giáo dục. Coi trọng giáo dục bằng hành động, qua thực tiễn phong trào, lựa chọn phương thức giáo dục phù hợp với lứa tuổi thanh niên. Đề cao và phát huy vai trò tự rèn luyện, tự tu dưỡng, khả năng tự hoàn thiện mình của thanh thiếu nhi dưới sự định hướng, hỗ trợ tốt nhất của tổ chức đoàn, hội, đội. 

Đặc biệt, Đoàn cần định hướng, giáo dục thanh niên giữ vững bản lĩnh cách mạng, có ý thức nhạy bén chính trị, tích cực đấu tranh ngăn chặn, phản bác những thông tin và luận điệu sai trái, tăng sức đề kháng cho thanh niên trước những biểu hiện tiêu cực, mặt trái của xã hội và sự chống phá, xuyên tạc của các thế lực thù địch, nhất là trên mạng xã hội; tránh tình trạng "nhạt Đảng", "khô Đoàn", "xa rời chính trị".

Hai là, chăm lo củng cố, xây dựng tổ chức đoàn thực sự vững mạnh cả về tư tưởng, chính trị, tổ chức và hành động.

Xây dựng Đoàn là xây dựng đội quân xung kích của cách mạng, lực lượng nòng cốt của tuổi trẻ, xây dựng đội dự bị tin cậy của Đảng. Vì vậy, chúng ta cần hết sức coi trọng công tác xây dựng tổ chức đoàn, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ kế cận của Đảng, thực hiện tốt chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. 

Là tuổi trẻ, cán bộ đoàn phải có tinh thần ham học hỏi, cầu tiến bộ, không ngừng tu dưỡng bản thân về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống và năng lực công tác; thực sự là người bạn gần gũi của thanh niên, không kiêu căng, tự mãn, xa rời thanh niên, xa rời thực tiễn; không để bị suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phải thực sự là tấm gương trong sáng, là môi trường thử thách, nghĩa tình để cán bộ đoàn rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, tác phong công tác, chuyên môn, nghiệp vụ, tạo nguồn cán bộ trẻ có chất lượng cho Đảng.

Tham gia xây dựng, bảo vệ Đảng và hệ thống chính trị là trách nhiệm và quyền lợi chính trị của đoàn viên, thanh niên và tổ chức đoàn, là nhiệm vụ quan trọng thường xuyên của các cấp bộ đoàn.  Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phải thường xuyên bổ sung nguồn sinh lực trẻ cho Đảng bằng đội ngũ đảng viên kết nạp từ những đoàn viên ưu tú và cán bộ trẻ có chất lượng giới thiệu cho Đảng, chính quyền và hệ thống chính trị. 

Tích cực đấu tranh bảo vệ Cương lĩnh chính trị, đường lối của Đảng. Tổ chức cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; góp ý với đảng viên, phòng, chống suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hoá" trong nội bộ với hình thức phù hợp, góp phần thực hiện thành công Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI, XII của Đảng.

Theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6 khoá XII, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cần nghiên cứu đổi mới mô hình và tổ chức hoạt động, đáp ứng yêu cầu của tình hình mới. Kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong mô hình tổ chức, cơ chế hoạt động và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Đoàn tại địa bàn dân cư và các khu vực đặc thù. Đồng thời, chú trọng nâng cao chất lượng đoàn viên, nhất là chất lượng tư tưởng chính trị và tính tiên phong, bản lĩnh của thanh niên. 

Trước những thay đổi nhanh chóng của tình hình, để phát huy sức mạnh tuổi trẻ trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phải làm tốt vai trò nòng cốt chính trị trong các tổ chức thanh niên Việt Nam; làm tốt hơn nữa công tác phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh và tích cực tham gia bảo vệ, chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng, xác định đây là trách nhiệm to lớn của tổ chức đoàn đối với lớp măng non của đất nước.

Ba là, đổi mới và nâng cao hiệu quả các phong trào, chương trình hành động của Đoàn, phát huy vai trò xung kích, tình nguyện, sáng tạo của thanh niên, khẳng định vai trò của Đoàn trong đồng hành, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của thanh niên.

Sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới mang đến cả thời cơ và thách thức đối với thanh niên. Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh cũng cần tham gia xây dựng cơ chế, chính sách và các hình thức tổ chức để thanh niên phát huy quyền làm chủ trên các lĩnh vực của đời sống xã hội, phát triển tài năng, sức sáng tạo, phát triển sản xuất kinh doanh, làm giàu chính đáng, mang lại lợi ích cho mình và cho đất nước. 

Triển khai rộng khắp và hiệu quả các phong trào hành động cách mạng, phát huy tinh thần tình nguyện, sáng tạo, xung kích của tuổi trẻ cả nước. Với tinh thần "đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên", phong trào của Đoàn cần đi sâu vào các mặt trận quan trọng như: Học tập, nghiên cứu khoa học; lao động, sản xuất kinh doanh; bảo vệ Tổ quốc; xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu; bảo đảm an toàn giao thông, an sinh xã hội. 

Khắc phục các biểu hiện hình thức, dàn trải; bảo đảm tính thiết thực, hiệu quả, lan toả, sát hợp với thực tế. Quan tâm chăm lo, hỗ trợ các nhu cầu, nguyện vọng chính đáng, hợp pháp, thiết thân của thanh niên. Đặc biệt, quan tâm phát triển nguồn nhân lực trẻ, nhất là nguồn nhân lực có chất lượng cao; định hướng cho thanh niên học tập và tự học tập suốt đời, phấn đấu và rèn luyện mọi mặt, vươn lên làm chủ khoa học và công nghệ tiên tiến, phương pháp quản lý hiện đại. 

Khơi dậy khát vọng khởi nghiệp và tổ chức các hoạt động giúp thanh niên khởi nghiệp thành công; khơi thông nguồn lực, trợ sức để thanh niên đi đầu làm kinh tế, làm giàu chính đáng cho bản thân, gia đình và đất nước. Giúp thanh niên tự trang bị cho bản thân về kiến thức, kỹ năng, đáp ứng những đòi hỏi của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Quan tâm nâng cao sức khoẻ thể chất, trọng tâm là tầm vóc và thể trạng cho thanh niên, nhất là thanh niên miền núi, vùng sâu, vùng xa, dân tộc thiểu số. Đoàn phải thường xuyên cổ vũ, động viên, khuyến khích và phát huy lớp thanh niên tiên tiến; đồng thời chú ý quan tâm chăm lo cho những thanh niên yếu thế vượt qua khó khăn, vươn lên trong cuộc sống.

Thưa các đồng chí,

Một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng của Đại hội lần này là bầu ra Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khoá mới. 

Tôi đề nghị các đồng chí đại biểu Đại hội hãy sáng suốt lựa chọn những đồng chí tiêu biểu, có bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất đạo đức trong sáng, có năng lực công tác tốt, uy tín cao trong thanh niên, bầu vào Ban Chấp hành Trung ương Đoàn khoá XI để thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội nhiệm kỳ mới, đưa phong trào thanh niên nước ta tiếp tục phát triển, đạt những thành tích to lớn hơn nữa.

Nhân dịp này, tôi cũng đề nghị các cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể nhân dân các cấp cần quán triệt sâu sắc, nâng cao nhận thức, trách nhiệm đối với việc chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục và phát huy vai trò, tiềm năng của thế hệ trẻ. Tập trung thể chế hoá, cụ thể hoá các chủ trương, quan điểm của Đảng về thanh niên và công tác thanh niên được thể hiện trong Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng, Nghị quyết số 25 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X, Chỉ thị số 42 của Ban Bí thư Trung ương Đảng khoá XI. Chất lượng hoạt động của tổ chức đoàn là một căn cứ quan trọng để đánh giá chất lượng lãnh đạo đoàn thể của cấp uỷ đảng cùng cấp. Chúng ta phải tin tưởng ở thanh niên, mạnh dạn giao nhiệm vụ cho thanh niên, tạo điều kiện thuận lợi và cổ vũ thanh niên học tập, rèn luyện, phấn đấu trưởng thành, đóng góp nhiều nhất cho đất nước.

Thưa các đồng chí,

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh là một dấu mốc quan trọng trong quá trình hoạt động, phát triển của phong trào thanh niên và Đoàn Thanh niên. Tôi tin tưởng và kỳ vọng, sau Đại hội này, phong trào thanh thiếu nhi và Đoàn Thanh niên nước ta sẽ có bước phát triển mới, mạnh mẽ hơn nữa, sáng tạo hơn nữa, đóng góp xứng đáng vào việc thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng. Bác Hồ thường nói: "Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội". 

Với nhiệt huyết tràn đầy, với nghị lực và ý chí vươn lên mạnh mẽ, lại đang được sống trong một môi trường hoà bình, đổi mới, phát triển của đất nước, tuổi trẻ Việt Nam nhất định sẽ nêu cao tinh thần tiên phong, bản lĩnh, đoàn kết, sáng tạo, góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân giữ vững và phát huy các thành quả cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam muôn vàn yêu quý của chúng ta ngày càng giàu đẹp, hùng cường. 

Chúc Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh mãi mãi xứng đáng là đội dự bị tin cậy của Đảng, là đội quân xung kích của cách mạng; thanh niên là người chủ tương lai, là rường cột của nước nhà! Nhất định các đồng chí phải làm chủ nước nhà một cách xứng đáng nhất!

Với tất cả niềm tin yêu và hy vọng, tôi xin chúc Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh thành công tốt đẹp. Chúc các đồng chí đại biểu mạnh khoẻ, hạnh phúc và thắng lợi.