Tháng 5, con tàu Côn Đảo 9 đã đón những vị khách đặc biệt từ Ban liên lạc Cựu tù Chính trị TP.HCM, tháp tùng với đoàn có đại diện Đảng ủy, Đại diện BCH Công Đoàn và 16 Đoàn viên tiêu biểu của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh TCT Thương mại Sài Gòn. Sau gần 15 giờ lênh đênh trên biển, con tàu đã cập cảng Bến Đầm trong niềm xúc động bồi hồi của các cô chú cựu tù chính trị – những người được may mắn trở về từ “địa ngục trần gian” và các bạn đoàn viên thanh niên khi lần đầu tiên được đặt chân lên đảo.
Cảm nhận đầu tiên của chúng tôi về Côn Đảo là sự yên bình mà ở Sài Gòn hiếm khi nào có được, vì là lần đầu tiên được ra đảo nên chúng tôi hết sức ngạc nhiên trước sự hùng vĩ của thiên nhiên. Làm sao có thể tin rằng nơi đây từng là “địa ngục trần gian ”?
Trong hành trình 2 ngày tại Côn Đảo, đoàn chúng tôi lần lượt được thăm Bảo tàng Côn Đảo, di tích Cầu Tàu 914, các nhà tù Phú Hải, Phú Sơn, cầu Ma Thiên Lãnh, tận mắt nhìn thấy chuồng bò, chuồng cọp kiểu Pháp, kiểu Mỹ … cứ mỗi địa điểm viếng thăm, được nghe các cô chú cựu tù chính trị Côn Đảo kể lại những cực hình mà các cô chú phải gánh chịu, chúng tôi mới thấy hết được sự mất mát, hy sinh của những người cách mạng.
Đoàn SATRA tại phòng giam của Chú Lê Minh Châu (Nguyên là Bí thư ĐU TCT) tại Côn Đảo
Cô Hoàng Thị Khánh, Trưởng Ban liên lạc tù chính trị Côn Đảo, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Thành ủy TP.HCM, Trưởng Đoàn của chúng tôi đã tâm sự: “Bây giờ nhớ lại vẫn còn cảm giác rùng mình. Phụ nữ ở trong lao tù bao giờ cũng phải chịu nhiều đau khổ hơn nam giới. Những trận đòn tra tấn dã man, tàn bạo xảy ra với các chị em bị giam ở khu chuồng cọp tưởng như không thể xảy ra trong thế giới văn minh, nhưng đã xảy ra, thật là kinh hoàng”.
Hay như tâm sự của các cô chú khác kể về cuộc sống hằng ngày trong nhà tù Côn Đảo như: “Phải ăn cơm nấu lõng bõng với mắm thúi, thức ăn là giòi bọ hoặc khô mực đắng nghét. Chén đũa thì để trong thùng chứa đất cát bụi bặm đã vậy còn cho bầy chó liếm đi liếm lại rồi mới sới cơm cho tù ăn” hay như “nước ở trong tù rất hiểm, khi tắm phải gom phần nước của năm người lại cho một người, cứ phải luân phiên với nhau như vậy”. Để có thể duy trì được sức đấu tranh, các cô chú cựu tù đôi khi phải bắt mối cánh, thằn lằn bò trên vách đá ăn cho có chất đạm…".
Một trong những di tích nổi tiếng của Côn Đảo là Nghĩa trang Hàng Dương, với diện tích khoảng 20 ha, đây là nơi yên nghỉ của hàng vạn chiến sĩ cách mạng và đồng bào yêu nước Việt Nam qua nhiều thế hệ. Tổng cộng có 1904 nấm mộ, nhưng chỉ có 702 nắm mộ được biết tên, còn lại là vô danh.
Đoàn Thanh niên SATRA viếng mộ liệt sĩ Võ Thị Sáu tại nghĩa trang Hàng Dương
Tại khu B, chúng tôi đến viếng mộ của người nữ anh hùng Võ Thị Sáu, tên của chị đã đi vào huyền thoại ở mảnh đất Côn Đảo này. Chị đã cống hiến cả tuổi thanh xuân của mình cho đất nước, cho dân tộc. Với những chiến công của mình, chị đã làm cho bao tên giặc phải run sợ khi nhắc đến. Tại đây, chúng tôi đã cùng nhau cất tiếng hát vang bài “Biết ơn chị Võ Thị Sáu” để tưởng nhớ đến các anh hùng liệt sĩ đã hy sinh vì Tổ quốc, chúng tôi hát với tất cả niềm kính phục, niềm biết ơn của thế hệ trẻ ngày nay đối với sự hy sinh cao cả của các thế hệ cha anh. Nhờ có sự hy sinh của họ mà chúng tôi mới có được tự do, hạnh phúc như ngày hôm nay. Rời nghĩa trang Hàng Dương ra về mà bài hát cứ như vang mãi trong chúng tôi “Hỡi vong hồn ai có linh thiêng, đây khói trầm và đây nhớ ơn và đây ghi dấu anh linh giống Lạc Hồng, Hồn chiến sĩ ơi, hồn chiến sĩ ơi, hồn chiến sĩ ơi”.
Qua 2 ngày được tháp tùng cùng các cô chú cựu tù Côn Đảo, nhóm đoàn viên Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn chúng tôi cảm thấy mình hết sức may mắn khi được tham gia chương trình này. Đến đây, được nghe kể chuyện từ những nhân chứng sống của lịch sử, được tận mắt chứng kiến những chứng tích để lại làm chúng tôi càng hiểu thêm về khí phách anh hùng của thế hệ cha ông ngày trước.
Tạm biệt Côn Đảo, mảnh đất chứa biết bao nỗi đau thương và nước mắt. Qua chuyến đi chúng tôi cảm thấy mình như trưởng thành hơn trong suy nghĩ. Thế hệ trẻ chúng tôi ngày nay càng nhận thấy rõ ràng hơn vai trò và trách nhiệm của mình trong công cuộc xây dựng đơn vị phát triển bền vững. Chúng tôi nguyện sẽ đóng góp công sức của mình để góp phần vào công cuộc xây dựng đất nước giàu mạnh, xứng đáng với những hy sinh mất mát của biết bao thế hệ cha anh đã ngã xuống vì độc lập tự do của Tổ quốc mà chúng tôi đang thừa hưởng ngày hôm nay.
Cám ơn chuyến đi, cám ơn về những lời kể của các cô chú cựu tù chính trị. Chúng tôi sẽ nhớ mãi những kỷ niệm này và sẽ kể cho các bạn đoàn viên nghe mình đã được xem, được nghe kể về mảnh đất Côn Lôn như thế nào.
(Thanh Phong – Văn phòng Đoàn)
