Người phát ngôn Bộ Ngoại giao cũng lên án các hoạt động gây rối tại khu vực biên giới Việt Nam – Campuchia và nhấn mạnh những hành vi này không phù hợp với các hoạt độngvà thỏa thuậnsong phương giữa hai nước.


Từ thực trạng đường biên giới…


Đường biên giới giữa Việt Nam và Campuchiacó tổng chiểu dài 1.137 km trên đất liền (chưa tính biên giới trên biển). Đường biên này bắt đầu tính từ ngã ba biên giới giữa Việt Nam – Lào – Campuchia, thuộc tỉnh Kon Tum, kéo dài đến sát mép biển Xà Xía thuộc tỉnh Kiên Giang của Việt Nam. Đường biên giới đi qua 10 tỉnh của Campuchia và 10 tỉnh của Việt Nam.


Hiệp ước hoạch định biên giới giữa hai nước đượcký kết ngày 27/12/1985 là cơ sở pháp lý chủ yếu của đường biên giới trên đất liền giữa 2 nước Việt Nam và Campuchia. Theo thỏa thuận đã ký, trên toàn tuyến biên giới hai bên dự kiến sẽ cắm 322 mốc trên tổng chiều dài 37 km. Đặc biệt, ngày 10/10/2005, hai bên thống nhất ký một Hiệp ước bổ sung cho Hiệp ước năm 1985. Sau khi được Quốc hội hai nước phê chuẩn, kể từ 2006 đến nay, hai nước đã có nhiều nỗ lực to lớn nhằm tiến hành các hoạt động phân giới cắm mốc trên thực địa; phân giới, cắm mốc đến đâu thì tiến hành lập bản đồ hiện trạng và quản lý đến đó.


Từ những năm 1980, trong bối cảnh hai nước còn nhiều khó khăn do cả hai bên cùng bị bao vây, cấm vận, cô lập nên công tác đo đạc trên thực địa và kỹ thuật về bản đồ lúc đó có một vài điểm sai sót, mà cụ thể là có 3 điểm cần được điểu chỉnh. Tại khu vực biên giới thuộc tỉnh An Giang, cũng có 3 điểm khác do trình độ làm bản đồ lúc đó có hạn, đã không được thể hiện rõ trong Hiệp định biên giới năm 1985. Do vậy, Hiệp ước bổ sung năm 2005 đã điều chỉnh tổng cộng 6 điểm trên toàn tuyến biên giới, phản ánh rõ ràng, đầy đủ và phù hợp hơn với thực địa.


Hiệp ước bổ sung năm 2005 cũng điều chỉnh một số điểm về biên giới trên sông, suối giữa hai nước, đây là một bước tiến bộ, kết hợp với Hiệp ước năm 1985 làm cho cơ sở pháp lý của đường biên giới giữa hai nước trở nên đầy đủ hơn, vững chắc hơn, phù hợp hơn với luật pháp và tập quán quốc tế. Nghĩa là trên các đoạn sông, suối tàu thuyền đi lại được, đường biên giới sẽ đi theo trung tâm luồng chính tàu thuyền chạy. Trên các đoạn sông suối tàu thuyền không đi lại được, đường biên giới sẽ đi theo trung tâm của dòng chảy hoặc dòng chính. Đó là nguyên tắc đã được quốc tế công nhận. Việc ký kết Hiệp ước bổ sung năm 2005 phản ánh cách làm khoa học, thái độ thiện chí, hữu nghị của hai bên. Việt Nam luôn tôn trọng chủ quyển của các quốc gia láng giềng, tôn trọng luật pháp quốc tế và dù là một cm2 nếu không phải là lãnh thổ của mình, Việt Nam cũng không nhận.


Về việc sử dụng bản đồ làm căn cứ xác định cắm mốc biên giới. Khi ký Hiệp ước năm 1985, hai nước đã sử dụng 26 mảnh bản đồ Bonne, được vẽ theo tỷ lệ 1/100.000 do sở Địa dư Đông Dương xuất bản từ năm 1929 cho đến năm 1954 khi Pháp thất thủ ở Điện Biên Phủ và buộc phải rút khỏi Đông Dương. Bản đồ Bonne tuy đã thể hiện được tương đối chi tiết về đường biên giới, nhưng đến nay không còn đáp ứng được nhu cầu của cả hai nước, vì không thể hiện được chi tiết nhiều điểm, dễ dẫn tới nguy cơ tranh chấp. Mặt khác, 26 mảnh này cũng ít nhiều gây khó khăn cho việc đối chiếu, đo vẽ và phân giới cắm mốc trên thực địa. Do đó, hai bên đã quyết định rà soát, chuyển vẽ sang bản đồ UTM hiện đại hơn với tỷ lệ chi tiết hơn là 1/50.000. Điều này có ý nghĩa quan trọng và thuận tiện hơn cho công tác quản lý, khai thác biên giới vể lâu dài.


Khi ký Hiệp ước bổ sung năm 2005, hai bên đã cam kết hoàn thành phân giới cắm mốc trước tháng 12/2008, sau đó điều chỉnh kéo dài đến cuối năm 2012. Tuy nhiên, do tình hình chính trị ở Campuchia diễn biến phức tạp, nên phía Campuchia đã chủ động đề nghị lùi lại thời hạn và hiện chưa xác định được thời gian kết thúc việc cắm mốc phân định biên giới.


Đến tiến độ phân giới cắm mốc...


Đến nay,khoảng 78% khối lượng công việc đã hoàn thành. Trong đó mốc đầu tiên thuộc ngã ba biên giới và mốc cuối cùng là mốc số 314, sát mép biển tỉnh Kiên Giang đã cắm xong. Các vị trí quan trọng trên toàn tuyến bao gồm các cửa khẩu chính, nơi có đường giao thông, nơi có khu dân cư tập trung sinh sống đông đúc, nơi có khu vực canh tác của nhân dân hai bên về cơ bản đã được cắm xong; việc xác định các mốc giới cơ bản đã được hoàn tất. Những cột mốc đã cắm đều được làm theo tiêu chuẩn chung, đảm bảo tốt cả về chất lượng, thẩm mỹ và phù hợp với điều kiện địa hình, thời tiết của từng khu vực và thuận tiện cho công tác quản lý, bảo quản. Tuy nhiên, hiện vẫn còn một số điểm hai bên chưa phân giới, cắm mốc trên thực địa được.


Trong các ngày 07 đến 09/7/2015, tại Phnôm Pênh đã diễn ra cuộc họp giữa hai Chủ tịch ủy ban liên hợp phân giới cắm mốc (UBLH PGCM) biên giới đất liền Việt Nam – Campuchia. Trong cuộc họp này, hai bên đã kiểm điểm lại công tác phân giới, cắm mốc biên giới trên đất liền giữa hai nước từ năm 2006 đến nay, kết quả là hai bên đã phân giới được khoảng 920 km trong tổng số chiều dài đường biên giới khoảng 1.137 km; xác định được 260/314 vị trí mốc (đạt 84,1%); xây dựng được 305/371 cột mốc (đạt 82,2%); quy thuộc được 104 cồn bãi, trong đó: 39 cồn bãi quy thuộc Việt Nam, 65 cồn bãi quy thuộc Campuchia và hoàn thành kiểm tra, nghiệm thu được 191 bộ hồ sơ cột mốc.


Xét tổng thể, trên toàn tuyến, hai bên Việt Nam – Campuchia đã có nhiều cố gắng và đạt được những kết quả tích cực, nhất là những nỗ lực rất lớn của nhiều lực lượng như biên phòng, các đội phân giới cắm mốc, của ủy ban biên giới quốc gia, của các lực lượng thuộc 10 tỉnh của hai bên có đường biên giới đi qua và sự hợp tác của chính quyền địa phương các cấp.


Tuy nhiên, trên thực tế có lúc nảy sinh một số vụ việc phức tạp, thậm chí dẫn tới xô xát, có nguy cơ gây bất ổn tình hình biên giới như vụ xô xát xung quanh vị trí cột mốc số 203 ở tỉnh Long An vừa qua, mà nguyên nhân chủ yếu là do các lực lượng đối lập ở Campuchia, đặc biệt là đảng Cứu nguy Dân tộc Campuchia(CNRP), thường xuyên tuyên truyền, kích động, xuyên tạc sự thực lịch sử, vu cáo Việt Nam lấn đất, di dời cột mốc… Thậm chí họ còn đưa ra những đòi hỏi hết sức phi lý như đòi xóa bỏ Hiệp định năm 1985 và Hiệp ước bổ sung năm 2005.


Sự kích động của phe đối lập…


Liên quan vụ việc xảy ra ở Long An vừa qua, một số người thuộc lực lượng đối lập, cụ thể là một số nghị sĩ của đảng CNRP đối lập, dẫn đầu khoảng 230 người với danh nghĩa đi khảo sát biên giới, nhưng thực tế đã xâm phạm các khu vực biên giới của Việt Nam, cố tình kích động dẫn tới xô xát và gây thương tích cho một số đồng bào Việt Nam và Campuchia.


Theo ý kiến của các nhà nghiên cứu, vấn đề biên giới Việt Nam – Campuchia luôn là một vấn đề nhạy cảm trong quan hệ song phương giữa hai nước và trong chính trị nội bộ Campuchia, nên các lực lượng đối lập ở Campuchia thường dùng chiêu bài biên giới lãnh thổ để kích động, mưu cầu các lợi ích riêng của họ trong quá trình họ tham gia chính trường. Campuchia là xã hội đa đảng, có tình hình rất phức tạp, từ nhiều năm nay, các đảng đối lập, đặc biệt các nhân vật cực đoan như ông Sam Rainsy, Kem Sokha là Chủ tịch và Phó Chủ tịch CNRP, thường xuyên sử dụng chiêu bài này là vũ khí để tấn công, kích động, tìm cách hạ bệ đảng cầm quyền CPP của Thủ tướng Hun Sen.


Trong cuộc họp báo công bố tấm bản đồ chính thức mà Chính phủ Campuchia sử dụng trong phân giới cắm mốc với Việt Nam đầu tháng 7, khi ông Var Kim Hong, Bộ trưởng cao cấp, Chủ tịch Ủy ban biên giới Campuchia giới thiệu công khai thì một nghị sĩ của phe đối lập là Um Sam An đã có hành động giẫm đạp phỉ báng tấm bản đồ này. Đó là hành vi đáng lên án, bởi lẽ, bản đồ đó đã được hai Chính phủ và hai Nhà nước công nhận, Liên Hợp quốc cũng công nhận làm cơ sở để hoạch định chính sách.


Với những hành động như trên, bản chất và mưu đồ chính trị của cá nhân nghị sĩ Um Sam An cũng như của đảng đối lập CNRP càng được phơi bày. Họ đã đi ngược lại lợi ích của nhân dân hai nước, đi ngược lại nỗ lực của hai bên trong quá trình phân giới cắm mốc, ổn định tình hình biên giới, mang lại hòa bình, ổn định và thịnh vượng cho không chỉ hai nước mà còn cả khu vực Đông Nam Á.


Trước thông tin đảng CNRP kêu gọi người dân nước này tại khu vực biên giới giáp với tỉnh An Giang (Việt Nam) biểu tình vào ngày 26/7, người phát ngôn Bộ Ngoại giao nướcta cho biết: Việt Nam và Campuchia đã có những thỏa thuận liên quan đến các hoạt động trong khu vực biên giới giữa hai nước, nhất là các khu vực biên giới chưa cắm mốc. Các hoạt động gây rối trong khu vực biên giới Việt Nam – Campuchia là không phù hợp với các thỏa thuận song phương liên quan giữa hai nước.


Trong thời gian qua, các cơ quan chức năng của Việt Nam và Campuchia đã tích cực phối hợp kiểm soát tốt tình hình, không để vấn đề biên giới, các vụ việc ở biên giới làm ảnh hưởng đến quan hệ hữu nghị giữa hai nước. Đồng thời, hai bên nhất trí đẩy nhanh tiến trình đàm phán phân giới cắm mốc theo đúng thỏa thuận giữa hai nước. Công tác phân giới cắm mốc trên thực địa thuần túy là công việc song phương giữa hai nước Việt Nam và Campuchia, được tiến hành trên cơ sở hai hiệp ước nói trên cũng như các thỏa thuận liên quan khác giữa hai nước, phù hợp với luật pháp quốc tế cũng như thực tế quốc tế.


Và những vấn đề hai bên quan tâm…


Quan điểm của Việt Nam là luôn nghiêm chỉnh thực hiện các cam kết, thỏa thuận đã ký và mong Chính phủ, nhân dân Campuchia cũng làm tương tự vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định ở khu vực, cũng như trên thế giới. Thông qua trao đổi, hợp tác trên cơ sở mà hai nước đã đạt được (phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn) thúc đẩy những tiến bộ thực chất (về nhận thức cũng như trên thực địa), nhằm hướng tới xây dựng một khu vực biên giới hòa bình, ổn định, hữu nghị và hợp tác. Tuy nhiên, Chính phủ Campuchia cần phải có những hành động nghiêm khắc nhằm nghiêm trị những kẻ phá hoại đường biên giới, phá hoại quan hệ hữu nghị, hợp tác truyền thống giữa hai nước.


Việt Nam luôn coi trọng và vun đắp tình hữu nghị và sự hợp tác giữa hai Nhà nước, giữa nhân dân hai nước, những kết quả trong công tác phân giới cắm mốc cũng như những cơ sở pháp lý mà Việt Nam và Campuchia đã đạt được trong những năm qua về công tác biên giới lãnh thổ là vững chắc, không gì có thể thay đổi được. Hai bên, nhất là Chính phủ Campuchia, cần có quyết tâm chính trị lớn hơn nữa, tích cực hợp tác, trao đổi thẳng thắn để tiến tới giải quyết dứt điểm vấn đề biên giới trên bộ giữa hai nước. Các cơ quan chức năng của Việt Nam và Campuchia cần phối hợp tích cực hơn nữa để kiểm soát tình hình, không để các vụ việc ở biên giới ảnh hưởng tới quan hệ hữu nghị giữa hai nước. Đồng thời, hai bên cần nhất trí đẩy nhanh tiến trình phân giới cắm mốc theo đúng thỏa thuận giữa hai nước.


Về phía Campuchia, sau sự việc xô xát xảy ra tại khu vực biên giới tỉnh Long An, nhằm kiểm tra tính xác thực của bản đồ Phnôm Pênh đang sử dụng để xác định biên giới với các nước láng giềng, trong đó có Việt Nam, ngày 06/7/2015, Thủ tướng Hun Sen đề nghị Liên Hợp quốc cung cấp những bản đồ gốc mà tổ chức này lưu trữ. Liên Hợp quốc cho rằng, đề nghị của Chính phủ Campuchia là cần thiết, để khẳng định tính đúng đắn của hai Chính phủ Việt Nam – Campuchia và phản bác quan điểm sai trái của phe đối lập.


Theo ông Hun Sen, cố Quốc vương Norodom Sihanouk đã gửi bản đồ Bonne, tỷ lệ 1:100.000, do Cơ quan Địa lý Đông Dương phát hành và được quốc tế công nhận trong giai đoạn từ năm 1963 đến năm 1969 lên Liên Hợp quốc. Đề nghị trên của Chính phủ Campuchia là để thể hiện sự thận trọng và đúng đắn trong việc phân định biên giới giữa nước này với các quốc gia láng giềng, trong đó có Việt Nam.Những động thái gây rối của đảng đối lập Cứu nguy Dân tộc Campuchia (CNRP) nhiều lần cáo buộc chính phủ Campuchia sử dụng những tấm bản đồ vẽ trong những năm 1980, thậm chí nghị sĩ đảng CNRP, giẫm chân lên và có lời lẽ xuyên tạc bản đồ quốc gia, được Liên Hợp quốc công nhận là bất hợp pháp, xúc phạm cố Quốc vương Norodom Sihanouk.


Việc tiến hành phân định cắm mốc biên giới Việt Nam – Campuchia được Chính phủ hai nước tiến hành bài bản, đúng tinh thần của Hiệp định ký kết năm 1985 và Hiệp ước bổ sung năm 2005, phù hợp với thông lệ quốc tế và được Liên Hợp quốc ủng hộ. Mọi sự gây rối, vu khống Việt Nam, nhằm tìm kiếm sự ủng hộ của cử tri trong cuộc cạnh tranh quyền lực với đảng CPP ở Campuchia là sai trái không phù hợp với truyền thống hữu nghị Việt Nam – Campuchia, là không thể chấp nhận được. Những kẻ cố tình phá hoại tình hữu nghị truyền thống bền chặt giữa hai nước Việt Nam – Campuchia nhất định sẽ bị dư luận hai nước, khu vực và quốc tế lên án.


(Ban Tuyên giáo Trung ương)